ترک اعتیاد به تریاک، هروئین، شیره و متادون

اعتیاد در لغت، به معنای عدم کنترل بر انجام کاری یا استفاده از چیزی به حدی است که به فرد آسیب می زند. اگرچه ممکن است به هر چیزی معتاد شد، اما عمدتا این واژه به گرایش و وابستگی روانی و یا جسمی به مواد مخدر و افیونی باز می گردد.

اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر از موضوعات اجتماعی است که در به خطر انداختن سلامت فرد، خانواده و جامعه نقش دارد و اولویت تحقیق درباره آن بر کسی پوشیده نیست، به ویژه آن که بر طبق آمار و شواهد موجود، اعتیاد به مواد مخدر به ویژه در بین جوانان روند رو به رشدی داشته است. از سوی دیگر آنچه تکان دهند جلوه می کند، پایین آمدن میانگین سن اعتیاد و افزایش گرایش نوجوانان و جوانان به مواد اعتیادآور و سیگار است.

بر این اساس در این مقاله از مجله داروکده بر آن شدیم تا به سوالات متداول درباره ی این معضل اجتماعی پاسخ دهیم. سوالاتی نظیر اعتیاد چیست؟ ترک اعتیاد به تریاک، هروئین و متادون چه علائمی دارد؟ علائم ترک تریاک و سایر مشتقات آن مانند شیره، هروئین، متادون و … چند روز طول می کشد؟ و ...

در مقاله ی بعد نیز به راهکارهای درمانی غیر دارویی برای کنترل علائم ترک اعتیاد می پردازیم.

 

تریاک چیست؟ هروئین و متادون چه تفاوتی با تریاک دارند؟

- تریاک، شیرابه خشک شده گیاه خشخاش یا کوکنار است که با داشتن آلکالوئید های مورفین، کدئین، نارکوتین و ... به عنوان ترکیبات دارویی ضد درد، در درمان های پزشکی به کار می رود.

- متادون یکی از مشتقات تریاک بوده و به عنوان دارو برای اهداف پزشکی و ترک اعتیاد استفاده می شود. مصرف طولانی مدت این مخدر صنعتی نیز باعث وابستگی خواهد شد.

- هروئین یا دیامرفین از انواع افیون‌هایی است که به طور آزمایشگاهی از مخدر تریاک، تولید می شود و میزان مورفین آن چند برابر بیشتر از تریاک است و وابستگی بسیار شدیدی را بوجود می‌آورد.

مواد افیونی نظیر تریاک، هروئین و متادون از طریق گیرنده‌های عصبی اپیوئید بر روی بدن تأثیر می‌گذارند و از خود اثرات ضدردی و خواب‌آوری نشان می دهند و مصرف طولانی مدت آن ها باعث ایجاد وابستگی می شود.

وابستگی روانی یا جسمی به این مواد اعتیادآور به گونه ای است که در نبود این مخدرها، رفتار و عملکرد فرد تحت تاثیر قرار می گیرد و پس از مدتی فرد برای مشاهده ی آثار مطلوب به ازدیاد میزان مصرف دارو که به فزون طلبی مشهور است، روی می آورد.

علاوه بر آنچه گفته شد، کمبود ویتامین ها و مواد معدنی، پوسیدگی دندان، گیجی، یبوست، تاخیر در تخلیه معده، تهوع، مشکلات گوارشی، بیماری های ریوی، وابستگی فیزیکی، اختلالات سیستم ایمنی، مشکلات جنسی، اختلالات کبدی و اختلالات هورمونی نیز در مصرف کنندگان تریاک، متادون و هروئین بسیار شایع است. از این رو، ترک و قطع مصرف این مواد ضروری و نجات بخش خواهد بود.

 

علائم سندروم ترک تریاک، متادون و هروئین چیست؟

علائم ترک مواد افیونی در افراد مختلف یکسان نیست و معمولاً شدیدترین علائم در چند روز اول ترک رخ می دهد و سپس شروع به کاهش می کند.

علائم اولیه که 6 تا 12 ساعت بعد از ترک شروع می شوند:

- بی قراری، تحریک پذیری
- اضطراب
- لرز
- آبریزش از بینی و چشم
- تعریق
- خمیازه
- گرگرفتگی
- مردمک های گشاد شده

علائم تاخیری که 72 ساعت بعد از ترک شروع می شوند:

- گرفتگی عضلات
- اسهال
- بی خوابی
- دردهای عضلانی
- حالت تهوع
- استفراغ

علائم سندروم ترک تریاک، متادون و هروئین کی شروع می شود و چقدر طول می کشد؟

زمان شروع علائم ترک مواد مخدر، شدت علائم و زمان به پایان رسیدن این علائم از فردی به فردی دیگر متفاوت است. عواملی مانند نوع مخدر مصرفی، دوز مصرفی روزانه، مدت زمان مصرف، سایر مشکلات جسمی و روانی فرد درگیر نیز بر بروز این علائم اثر می گذارند.

با این وجود، معمولا علائم ترک برای مواد مخدر کوتاه‌اثر مانند هروئین، اغلب در عرض 6 تا 12 ساعت پس از آخرین دوز مصرفی شروع می‌شود. به تدریج علائم شدیدتر شده و تقریبا در روز سوم به اوج می رسند. سپس طی 5 تا 10 روز بعد بهبود می‌یابد.

برای مواد مخدر با اثر طولانی‌تر، مانند متادون، علائم ترک ممکن است بین 36 ساعت تا 4 روز پس از آخرین دوز شروع شود و تا 3 هفته به طول بیانجامد.

 

برای کنترل و کاهش علائم ترک چه کنیم؟

فرآیند ترک اعتیاد بهتر است تحت نظر پزشک و مراکز ترک صورت گیرد و بیماران باید به طور منظم از نظر علائم و عوارض تحت نظر باشند. عموما مداخلات پزشکی و درمانی بر اساس شدت علائم ترک انجام خواهد شد. برای پی بردن به شدت علائم می توان از راهنمای زیر استفاده کرد.

علائم	وجود ندارد	خفیف	متوسط	شدید
احساس بیماری	0	1	2	3
درد معده	0	1	2	3
گرفتگی عضلات	0	1	2	3
احساس سرما	0	1	2	3
تپش قلب	0	1	2	3
کشش عضلات	0	1	2	3
درد	0	1	2	3
خمیازه	0	1	2	3
آبریزش از بینی و چشم	0	1	2	3
مشکلات خواب	0	1	2	3

تقسیم بندی شدت علائم بر اساس پاسخ های داده شده به جدول:

- در صورتی که مجموعه نمرات جدول بین 0 تا 10 باشد، علائم خفیف
- در صورتی که مجموعه نمرات جدول بین 10 تا 20 باشد، علائم متوسط
- در صورتی که مجموعه نمرات جدول بین 20 تا 30 باشد، علائم شدید

کنترل علائم ترک در بیماران با علائم شدید، بایستی تحت نظر پزشک و با مصرف داروهای مناسب صورت گیرد. اما در افرادی که علائم خفیف تا متوسط را تجربه می کنند، مصرف برخی از ترکیبات گیاهی، مکمل های رژیمی و غذاها، می تواند به کنترل علائم کمک کند.

برای آشنایی بیشتر با محصولات گیاهی موثر در ترک اعتیاد، اینجا کلیک کنید.

در مقاله ی بعدی با درمان های غیر دارویی برای کنترل علائم ترک اعتیاد بیشتر آشنا می شویم.