شایع ترین مشکلات و بیماری های چشم

علائم هشدار دهنده مشکلات چشمی کدامند؟ تاری دید، نقاط تیره در میدان دید، حساسیت به نور، ضعف بینایی از شکایات شایع افراد می باشد. هر کدام از این علائم می توانند بی ضرر بوده و یا علامت یک بیماری باشند. برای دانستن اینکه آیا این مشکلات طبیعی و گذرا هستند و یا نیاز به پیگیری و درمان دارند باید به چشم پزشک مراجعه شود. بنابراین در صورت ایجاد هر گونه تغییر و مشکلی در بینایی لازم است حتما به پزشک مراجعه شود.

نزدیک بینی (میوپیا)
فردی که دچار نزدیک بینی است فاصله دور را تار می بیند و به درستی قادر به دیدن دور نمی باشد. پزشکان به این مشکل اصطلاحا نزدیک بینی یا میوپیا می گویند. دو عامل احتمال مشکل نزدیک بینی را در فرد بالا می برند:
1- چنانچه هر دو یا یکی از والدین فرد به نزدیک بینی دچار باشند.
2- افرادی که عادت دارند هنگام مطالعه کتاب را نزدیک صورت خود نگه دارند.
نزدیک بینی در برخی فعالیت های فرد اختلال ایجاد می کند، فعالیت هایی مانند رانندگی، تماشای تلویزیون و یا دیدن تخته سیاه در کلاس. فرد دچار نزدیک بینی علاوه بر دید دور نامناسب دچار خستگی چشم نیز می شود. نزدیک بینی به کمک عینک، لنزهای تماسی و یا جراحی قابل اصلاح می باشد. برای دیدن اشیا نور از عدسی عبور کرده و روی پرده شبکیه متمرکز می شود و از طریق اعصاب بینایی به مغز می رسد. در مشکل نزدیک بینی اشعه های نور به جای اینکه روی شبکیه متمرکز شوند، جلو تر از آن متمرکز می شوند. نزدیک بینی معمولا در کودکان سنین مدرسه و نوجوانان مشاهده می شود و اغلب در حدود 20 سالگی نمره چشم ثابت می شود و به ندرت دچار تغییر می شود.

دوربینی (هایپروپیا)
در عارضه دوربینی فرد با دید دور مشکلی ندارد و برای دید نزدیک دچار مشکل می باشد. مثلا نوشته های کتاب و اشیاء نزدیک را تار می بیند. این مشکل معمولا به صورت ارثی منتقل می شود. یعنی احتمال اینکه فردی که پدر و مادرش و یا یکی از آنها دچار دور بینی بوده نیز دچار این مشکل شود بیش از سایرین است. علائم دوربینی شامل مشکل در مطالعه، تاری دید در شب ها، تنگ کردن چشم ها هنگام مشاهده اشیا نزدیک و سردرد می باشد. استفاده از عینک و یا جراحی عیوب انکساری برای اصلاح دوربینی انجام می شود. در دوربینی برخلاف نزدیک بینی اشعه های نور پشت شبکیه متمرکز می شوند و باعث می شوند اشیا نزدیک تار به نظر برسند. دوربینی شدید در کودکان معمولا با لوچی همراه است یعنی چشم های کودک چپ هستند. تنبلی چشم نیز یکی دیگر از عوامل دوربینی است برای همین است که توصیه می شود حتما کودکان تحت معاینات دوره ای چشم قرار گیرند.

پیرچشمی
مشکل در خواندن حروف ریز علامت بالا رفتن سن است و به این عارضه اصطلاحا پیرچشمی می گویند. اغلب افراد در دهه 40 زندگی با این مشکل مواجه می شوند. علت این عارضه این است که خاصیت ارتجاعی عدسی چشم کاهش یافته و به خوبی نمی تواند مشکل خود را برای تمرکز بر روی اشیا تغییر دهد. بهترین روش اصلاح این مشکل استفاده از عینک است.

آستیگماتیسم
آستیگماتیسم معمولا هنگامی رخ می دهد که عدسی چشم حالت کروی خود را از دست داده و به شکل بیضوی در می آید. در این حالت عدسی دارای دو کانون خطی به جای یک کانون نقطه ای خواهد بود و در نتیجه تصاویر کاملا بر روی شبکیه متمرکز نمی شوند و فرد دچار مشکل در بینایی می شود. برای اصلاح آستیگماتیسم از عینک یا لنزهای تماسی استفاده می شود. البته جراحی نیز می تواند به اصلاح آن کمک کند. از علائم آستیگماتیسم می توان از تاری دید، سردرد، خستگی و کوچک کردن چشم ها هنگام دیدن نام برد.

گلوکوم یا آب سیاه
گلوکوم یکی از مشکلات تقریبا بدون علامت چشم است که حتی می تواند منجر به نابینایی شود. فرد بیمار تا زمانی که دید محیطی خود را از دست نداده فاقد هر گونه علامت بیماری است. به همین دلیل است که پزشکان به همه افراد توصیه می کنند که پس از 40 سالگی حتما سالانه توسط چشم پزشک معاینه شوند. درمان گلوکوم به کمک دارو یا جراحی انجام می شود. علت گلوکوم  افزایش فشار چشم  است. افزایش فشار چشم می تواند منجر به آسیب به عصب بینایی و حتی نابینایی شود.

تخریب ماکولا
در این مشکل در واقع ماکولا یا لکه زرد دچار تغییر و آسیب شده و این موضوع باعث می شود دید مرکزی فرد دچار اختلال شود و بنابراین کارهایی مثل مطالعه و رانندگی برای وی دشوار شود. علائم این عارضه می تواند دیدن نقاط غیر شفاف و کدر یا خطوط مستقیم موج دار باشد. افرادی که بیش از سایرین در معرض تخریب ماکولا هستند شامل افراد بالای 60 سال، افراد سیگاری، افراد دارای فشار خون بالا، افرادی که دچار چاقی هستند، زنان و افرادی که این مشکل در خانواده آنها وجود داشته، می باشند. تخریب ماکولا روی قسمت مرکزی شبکیه که ماکولا نام دارد اثر می گذارد. این مشکل دو نوع است:
- خشک: در این حالت اغلب پزشک یک ماده زرد رنگ اضافی روی ماکولا می بیند. چنانچه این بخش زرد رنگ گسترش یابد بافت ماکولا را تخریب کرده و باعث می شود انتقال تصویر به مغز به کندی صورت گیرد.
- مرطوب: در این حالت عروق خونی اضافی در شبکیه چشم تشکیل می شود و این امر باعث می شود خون و مایع از این عروق تراوش کند که باعث تخریب ماکولا می شود.

رتینوپاتی دیابتی
دیابت نوع 1 و 2 در صورتی که به خوبی کنترل نشوند می توانند منجر به ضعف بینایی و حتی نابینایی فرد شوند. دیابت باعث تشکیل مویرگ های بسیار نازک در شبکیه چشم می شود. این مشکل خوشبختانه اغلب قابل کنترل است اما به شرطی که به موقع تحت درمان قرار گیرد و فرد قبل از ایجاد علائم واضح به پزشک مراجعه کند. اغلب هنگامی که فرد دچار علائمی نظیر تاری دید، لکه های سیاه در میدان دید و یا درد شود نشان دهنده پیشرفت بیماری است. افراد دیابتی باید حتما سالانه تحت معاینات تخصصی چشم قرار گیرند. بهترین راه پیشگیری از رتینوپاتی دیابتی کنترل قند خون می باشد. علت مشکلات بینایی در رتینوپاتی دیابتی اغلب خون ریزی ته چشم به دلیل تشکیل مویرگ های خونی زیاد می باشد.

بیشتر بخوانید: 6 نکته مهم در مورد مشکلات بینایی افراد دیابتی

آب مروارید
تا سن 80 سالگی تقریبا نیمی از افراد به آب مروارید دچار می شوند. آب مروارید باعث کدورت عدسی چشم و در نتیجه تاری دید می شود که حالت پیش رونده دارد. از عوامل مستعد کننده فرد به آب مروارید می توان به دیابت، سیگار کشیدن و ماندن بیش از اندازه زیر نور آفتاب اشاره کرد. درمان قطعی اب مروارید جراحی تعویض عدسی چشم می باشد.

بیشتر بخوانید: همه چیز درباره آب مروارید

تنبلی چشم (آمبلوپی)
تنبلی چشم هنگامی به وجود می آید که چشم در دوره کودکی دید طبیعی نداشته باشد. این اختلال اغلب در یک چشم کودک دیده می شود و بر اثر عوامل مختلفی رخ می دهد. غیر واضح بودن تصویر در یک چشم و ایجاد تصویر شفاف در چشم سالم باعث می شود که مغز بین دو چشم کودک چشم سالم را برای دیدن انتخاب کند و در واقع مسیر ارسال تصویر از چشم معیوب به مغز مسدود و اصطلاحا چشم بیمار خاموش می شود. بنابراین تنبلی چشم باید به موقع تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گیرد. در غیر این صورت دید یکی از چشم ها ممکن است برای همیشه از بین برود.

خشکی چشم
اشک باعث مرطوب نگه داشتن چشم ها می شود. گاهی اوقات به دلایل مختلفی از جمله بالا رفتن سن، خشکی هوا و برخی بیماری های سیستمیک چشم دچار خشکی می شود. خشکی چشم باعث درد و آزردگی چشم ها می شود. در این موارد استفاده از قطره اشک مصنوعی می تواند به رفع مشکل کمک کند. البته قطره اشک مصنوعی در موارد خفیف تا متوسط پاسخ مناسبی دارد و برای موارد شدید تر باید از سایر درمان ها استفاده شود.

التهاب ملتحمه یا کنژکتیویت
التهاب ملتحمه چشم در نتیجه آلودگی چشم با عواملی مانند ویروس ها، باکتری ها، مواد خارجی و یا آلرژی اتفاق می افتد. در این حالت چشم قرمز شده و درد و سوزش دارد. التهاب ملتحمه که از فردی به فرد دیگر منتقل می شود اغلب ویروسی بوده و نیازی به درمان آنتی بیوتیکی ندارد. اما چنانچه کنژکتیویت به دلیل عفونت باکتریایی باشد حتما باید از قطره های چشمی آنتی بیوتیک حاوی آنتی بیوتیک طبق تجویز پزشک استفاده کرد.

گل مژه
گل مژه اغلب به صورت نوعی التهاب و برجستگی در پلک نمایان می شود. گل مژه باعث قرمزی و تورم پلک شده و گاهی اوقات با ترشح همراه است. انتقال آلودگی، گرد و خاک و باکتری به ناحیه پلک و اطراف چشم می تواند باعث ایجاد گل مژه شود. مهمترین درمان گل مژه رعایت بهداشت فردی است زیرا این کار باعث می شود میکروب پخش نشود. اگر گل مژه دردناک است یا بهبود آن به طول انجامیده لازم است به پزشک مراجعه کنید.

از چشم ها در برابر اشعه خورشید محافظت کنید
اشعه UV خورشید برای چشم ها مضر است. قرار گرفتن در معرض این اشعه باعث می شود فرد حدودا 8 تا 10 سال زودتر از حد معمول دچار آب مروارید شود. بنابراین استفاده از عینک آفتابی مناسب توصیه می شود. عینک آفتابی باید حتما مانع ورود اشعه UV شود.

تغذیه مفید برای چشم
هویج یکی از مواد غذایی مفید برای چشم است. علاوه بر هویج، اسفناج، مغزها، پرتقال، ماهی، غلات کامل نیز که در واقع اجزای یک رژیم غذایی سالم هستند برای چشم مفید هستند. به طور کلی مواد غذایی که حاوی آنتی اکسیدان ها، اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین C و E، بتاکاروتن، روی، لوتئین و زآکسانتین هستند برای سلامت چشم ها بسیار مفید می باشند.