در این مقاله از مجله علمی داروکده به بررسی علل تعریق بیش از حد و روشهای کنترل آن میپردازیم و راهکارهای درمانی را معرفی میکنیم.
نویسنده: بهاره شاه محمدی
تحریریه داروکده
آخرین به روزرسانی:
04 بهمن 1403
آیا این مطلب برای شما مفید بود؟
04 بهمن 1403
13K
علل و درمان تعریق بیش از حد
آیا میدانستید که بدن یک فرد، متوسط روزانه بین 0/8 تا 1/4 لیتر عرق میکند؟ در حالی که این مقدار ممکن است زیاد به نظر برسد، عرق کردن یک فرایند طبیعی است که نقش حیاتی در تنظیم دمای بدن دارد. اما برای برخی افراد، تعریق فقط یک پاسخ طبیعی به فعالیت بدنی یا گرما نیست بلکه یک نگرانی همیشگی است که بر زندگی روزمره و اعتماد به نفس آنها تاثیر میگذارد.
در واقع، تعریق بیش از حد چه ناشی از گرما، اضطراب یا مشکلات پزشکی، میتواند باعث ایجاد احساس ناراحتی شود. در این مقاله، به بررسی علمی فرایند تعریق، علل شایع آن و ارائه راهکارهایی برای درمان تعریق بیش از حد خواهیم پرداخت. پس با ما همراه باشید!
آنچه در این مقاله می خوانید:
مدت زمان تقریبی مطالعه: 6 دقیقه
عرق کردن یکی از مهمترین عملکردهایی است که نقش حیاتی در تنظیم دمای بدن دارد. این یک واکنش فیزیولوژیکی خودکار است که وقتی بدن تغییرات دما، استرس یا نوسانات هورمونی را تشخیص میدهد، آغاز میشود. اما تعریق تنها برای خنک کردن بدن نیست؛ این فرایند به بدن کمک میکند تا سموم را دفع کرده و تعادل کلی خود را حفظ نماید.
به طور کلی هدف اصلی تعریق، تنظیم دمای بدن است. بدن انسان معمولاً در دمای 36 تا 37/2 درجه سانتیگراد (97 تا 99 درجه فارنهایت) قرار دارد. وقتی دما از این محدوده بالا میرود، سیستم تنظیم دمای بدن شروع به تولید عرق میکند. با تبخیر عرق از سطح پوست، بدن خنک شده و دمای داخلی بدن به حالت طبیعی خود باز میگردد.
این فرایند برای جلوگیری از گرمای بیش از حد بدن و محافظت از اندامهای حیاتی در برابر بیماریهای مرتبط با گرما ضروری است. علاوه بر تنظیم دما، عرق کردن همچنین، برای دفع مواد زائد از جمله نمکها، اوره و مقداری سموم از بدن مفید است. این فرایند سمزدایی، در حفظ سلامت و تعادل کلی بدن نقش موثری دارد.
عرق کردن به کمک غدد عرق خاصی که در سراسر بدن قرار دارند، انجام میشود. دو نوع اصلی غدد عرق وجود دارد:
- غدد اکرین
این غدد در بیشتر نقاط بدن، به ویژه در کف دستها، کف پاها و پیشانی، قرار دارند. غدد اکرین، عرقی بیرنگ و رقیق تولید میکنند که عمدتاً از آب، نمک و مقدار کمی مواد زائد تشکیل شده است. این نوع عرق به منظور کاهش دمای بدن در واکنش به گرما و فعالیت بدنی تولید می گردد.
- غدد آپوکرین
غدد آپوکرین بیشتر در مناطقی با فولیکولهای مو، مانند زیر بغل، کشاله ران و پوست سر یافت میشوند. این غدد، عرقی شیری رنگ تولید میکنند که حاوی پروتئین و چربی می باشد. عرق آپوکرین معمولاً در پاسخ به استرس عاطفی، اضطراب یا تغییرات هورمونی تولید میشود. هرچند این نوع عرق بلافاصله باعث بوی بدن نمیشود، اما باکتریهای موجود روی پوست میتوانند آن را تجزیه کرده و بوی بدن تولید گردد.
این دو نوع غدد با هم فعالیت میکنند تا دمای بدن را تنظیم کرده، پاسخهای استرس را مدیریت و تعادل داخلی بدن را حفظ نمایند.
1. خنک کردن بدن
واضحترین نقش عرق کردن، خنک کردن بدن است. هنگامی که بدن به دلیل فعالیت بدنی یا دمای بالای محیط گرم میشود، غدد اکرین شروع به ترشح عرق روی سطح پوست میکنند. تبخیر عرق از سطح پوست باعث خنک شدن بدن میگردد و این فرایند برای جلوگیری از گرمای بیش از حد بدن ضروری است.
2. تنظیم دمای داخلی بدن
بدن انسان باید دمای داخلی خود را در محدودهای ثابت حفظ کند تا فعالیت درستی داشته باشد. حتی تغییرات جزئی در دما، میتواند فرایندهای متابولیک بدن را مختل کند. عرق کردن یکی از روشهای مهم برای جلوگیری از چنین تغییراتی است. بروز تعریق در زمان گرم شدن بدن، کمک می کند که بدن بتواند دمای خود را در محدوده طبیعی نگه دارد.
3. محافظت از پوست
عرق همچنین به محافظت از پوست کمک میکند. عرق با دفع سموم و ناخالصیها، پوست را تمیز نگه داشته و از آن در برابر عفونتها محافظت میکند. علاوه بر این، اسیدیته ملایم عرق در حفظ pH طبیعی پوست نقش دارد که برای سلامت کلی آن مهم می باشد. هرچند عرق کردن زیاد میتواند منجر به تحریک پوست و مشکلاتی مانند آکنه یا عفونتهای قارچی شود، عرق کردن به مقدار مناسب برای حفظ سلامت پوست مفید است.
عرق کردن معمولاً یک پاسخ بیضرر به عوامل محیطی و فعالیت بدنی است. اما، تعریق بیش از حد یا غیرعادی میتواند نشانهای از مشکلات سلامتی باشد.
تعریق زیاد سر و صورت ممکن است به دلیل فعالیت بدنی شدید یا تغییرات هورمونی رخ دهد. اگر این نوع تعریق در شرایط عادی، زیاد باشد، احتمالاً نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد.
درک علت تعریق زیاد، برای کنترل آن ضروری است. در ادامه مطلب، به بررسی دلایل طبیعی و غیر طبیعی موثر در این امر پرداختهایم.
عرق کردن معمولاً به دلایل محیطی یا فیزیکی که باعث گرم شدن بدن یا تجربه استرس میشوند، اتفاق میافتد. در اینجا به دلایل طبیعی تعریق اشاره میکنیم:
- فعالیت بدنی: ورزش یکی از رایجترین دلایل تعریق است. زمانی که تمرین میکنید، عضلات شما گرما تولید کرده و بدن عرق میکند تا دمای داخلی را تنظیم کرده و آن را خنک کند.
- هوای گرم: دمای بالا یا هوایی با رطوبت بالا به طور طبیعی باعث تعریق میشود. تبخیر عرق از سطح پوست به بدن کمک میکند تا گرمای اضافی را دفع کرده و از بیماریهای مرتبط با گرما مانند گرمازدگی ممانعت به عمل آورد.
- غذاهای تند: خوردن غذاهای تند میتواند باعث عرق کردن شود؛ زیرا کپسایسین، ترکیب موجود در فلفلهای تند، باعث ایجاد احساس سوزش و تحریک میشود. این ماده غدد عرق را فعال کرده و بدن به آن به عنوان یک "عامل گرما" واکنش نشان میدهد.
- استرس یا اضطراب: نگرانی های درونی مانند استرس و اضطراب میتوانند واکنش "جنگ یا گریز" بدن را فعال کنند؛ این امر، ضربان قلب را افزایش داده و باعث تعریق میشود. این پاسخ به دلیل فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک ایجاد شده و معمولاً در نواحی خاصی مانند کف دستها، کف پاها و زیر بغل ظاهر میگردد.
- واکنشهای عاطفی: همانند استرس، احساسات شدید مانند هیجان، شرم یا ترس میتوانند باعث عرق کردن شوند. این نوع عرق کردن معمولاً موقت و محدود به مناطق خاصی مانند دستها یا صورت است.
در حالی که در اکثر موارد، عرق کردن به عوامل خارجی یا موقتی مربوط میشود، تعریق زیاد زیر بغل میتواند خبر از مشکلات سلامتی بدن دهد. برخی از دلایل غیر طبیعی عبارتند از:
- تغییرات هورمونی
- داروها
برخی داروها از جمله داروهای ضد افسردگی، داروهای مسکن و داروهای فشار خون میتوانند به عنوان عوارض جانبی، موجب افزایش تعریق شوند. این داروها میتوانند بر سیستم تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارند یا با غدد عرق تعامل کنند و باعث ایجاد عرق بیشتر گردند.
- مشکلات سلامتی
بیشتر بخوانید: در دوران یائسگی چه قرصی بخوریم؟
آیا عرق شما طبیعی است یا نشانهای از مشکلی دیگر؟ تعریق یک فرایند طبیعی و حیاتی بدن برای تنظیم دما و حفظ تعادل حرارتی است. با این حال، زمانی که میزان تعریق به شکل غیرعادی افزایش یابد، ممکن است یک اختلال یا نارسایی در سیستم بدن را نشان دهد. در این بخش، به بررسی دقیق علائم و نشانههایی میپردازیم که میتوانند بیانگر وجود مشکلات یا بیماریهای زمینهای باشند.
در اینجا برخی از علائمی که باید به آنها توجه کنید، آورده شده است:
تعریق شبانه که باعث میشود شما در طول شب از خواب بیدار شوید و لباس یا رختخوابتان خیس شود، میتواند به دلیل مشکلاتی مانند عفونتها، بیماریهای قلبی، یا حتی سرطان باشد. این وضعیت همچنین، میتواند با علائمی مانند تب یا کاهش وزن همراه باشد که نشانهای از یک بیماری جدی است.
اگر بدون هیچگونه فعالیت فیزیکی یا دمای بالای محیط، دچار تعریق می شوید، ممکن است به دلیل مشکلاتی مانند بیماریهای تیروئیدی، دیابت، یا اضطراب باشد. به ویژه اگر این عرق کردن در شرایطی که انتظار نمیرود رخ دهد؛ در این صورت، غیرمعمول بوده و باید به پزشک مراجعه کنید.
عرق معمولاً بیرنگ است؛ اما اگر رنگ آن به طور غیر معمولی تغییر کند و به رنگهایی مانند سبز، قرمز یا قهوهای تبدیل شود، این میتواند نشانهای از مشکلاتی مانند عفونتها، اختلالات متابولیک یا استفاده از داروهای خاص باشد. اگر رنگ عرق شما غیرعادی است، بهتر است در این مورد با پزشک مشورت نمایید.
زمانی که فرد دچار تعریق بیش از حد میگردد، حس ناخوشایند و آزاردهندهای را تجربه می کند. خوشبختانه، راهکارهای مختلفی وجود دارند که میتواند به شما در مدیریت و کاهش تعریق کمک نمایند. در این بخش، به بررسی روشهای مختلفی برای کنترل تعریق میپردازیم.
یکی از نخستین گامها برای کنترل تعریق، استفاده از محصولات مناسب مانند دئودورانتها و ضد تعریقها است. این دو محصول عملکردهای متفاوتی دارند که باید بسته به نیازتان انتخاب شوند.
- محصولات دئودورانت: این محصولات معمولاً به کاهش بوی بد عرق کمک میکنند، اما تاثیری بر میزان عرق ندارند. دئودورانتها عموماً حاوی مواد آنتی باکتریال هستند که باکتریهای مولد بوی بد بدن را از بین میبرند. از جمله این محصولات می توان به کرم دئودورانت اشاره کرد.
- محصولات ضد تعریق: ضد تعریقها برخلاف محصولات دئودورانت، با مسدود کردن غدد عرق، تولید عرق را کاهش میدهند. این محصولات معمولاً حاوی آلومینیوم کلراید هستند که میتواند موقتاً منافذ عرق را مسدود کند.
- اسپری ضد تعریق: این محصول یکی از مؤثرترین گزینهها برای کاهش تعریق به شمار می رود؛ به ویژه در مناطق حساس مانند زیر بغل، استفاده از اسپریهای ضد تعریق میتواند بسیار مؤثر باشد.
- کرم ضد تعریق: استفاده از کرم ضد تعریق برای کاهش عرق در نواحی مختلف بدن از جمله زیر بغل و پاها پیشنهاد میشود. این کرمها معمولاً به طور مؤثر منافذ عرق را مسدود کرده و به شما کمک میکنند تا احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
برخی مکمل های طبیعی مانند قرص سالویگل برای کاهش ترشح عرق در دوران یائسگی و در شرایط معمول استفاده میشوند. این محصول حاوی 100 میلیگرم عصاره خشک سرشاخههای جوان گیاه مریم گلی است که دارای خواص ضد تعریق و تنظیمکننده دما میباشد.
تحقیقات نشان دادهاند که این قرص میتواند در کاهش گرگرفتگی و تعریق شبانه به ویژه در زنان یائسه موثر باشد. سالویگل به صورت بستهبندیهای 30 عددی در دسترس است و انتخابی مناسب برای افرادی که از تعریق زیاد رنج میبرند، به حساب می آید.
برای کسانی که به دنبال درمان تعریق زیاد سر و صورت در طب سنتی هستند، چندین راهکار خانگی از جمله استفاده از عصاره های گیاهی متنوع وجود دارد که میتواند مفید باشد:
- عصاره مریم گلی: عصاره این گیاه به عنوان یک درمان طبیعی برای کاهش عرق شناخته شده است. این گیاه با تنظیم هورمونها و کنترل غدد عرق، میتواند میزان تعریق را کاهش دهد.
- عصاره میوه بلوط: این عصاره گیاهی به عنوان یک قابض طبیعی شناخته میشود و میتواند به بسته شدن منافذ عرق کمک کرده و از تولید عرق زیاد ممانعت به عمل آورد.
- سرکه سیب: برخی افراد از سرکه سیب برای کاهش تعریق استفاده میکنند. این ماده میتواند به متعادلسازی pH پوست کمک کرده و از بوی بد عرق جلوگیری کند.
اگرچه این درمانهای خانگی میتوانند مفید باشند، ولی قبل از استفاده از هر یک از آنها، بهتر است با پزشک یا متخصص پوست مشورت کنید.
در کنار استفاده از محصولات و درمانهای طبیعی، برخی تغییرات ساده در سبک زندگی میتوانند به کنترل تعریق کمک نمایند:
- پوشیدن لباسهای مناسب: پوشیدن لباسهایی از جنس پنبه یا مواد رطوبتگیر میتواند به شما کمک کند تا عرق را بهتر جذب کرده و از ایجاد احساس چسبندگی و ناخوشایند جلوگیری کنید. لباسهای سبک و تنفسپذیر بهترین انتخاب هستند.
- هیدراته ماندن: نوشیدن آب کافی در طول روز به تنظیم دمای بدن کمک میکند و از افزایش بیش از حد عرق جلوگیری میکند. هیدراته بودن،کمک میکند که بدن شما به درستی عمل کرده و دمای داخلی آن متعادل بماند.
- کنترل استرس: استرس و اضطراب میتوانند باعث افزایش عرق شوند؛ به ویژه در نواحی مانند دستها، پاها و صورت. انجام تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا ورزش میتواند به کاهش عرق ناشی از استرس کمک کند.
- ضد تعریق را شبها قبل از خواب بزنید: برای حداکثر اثرگذاری، محصولات ضد تعریق باید شبها و قبل از خواب استفاده شوند؛ زیرا در این زمان بدن شما کمترین فعالیت را داشته و مواد فعال موجود در محصول، به راحتی میتوانند غدد عرق را مسدود کنند.
برای محافظت از پوست در برابر مشکلات ناشی از تعریق، باید آن را به درستی تمیز و مرطوب نمایید. اقدامات ساده زیر میتوانند از آسیبهای پوستی جلوگیری کنند:
برای جلوگیری از انسداد منافذ پوست و کاهش التهاب، مهم است که پس از تعریق، پوست خود را با یک پاککننده ملایم بشویید. این کار کمک میکند تا باکتریها و چربیهای اضافی که ممکن است به منافذ وارد شده باشند، پاک شوند.
استفاده از کرمهای مرطوبکننده فاقد چربی (Oil-Free) میتواند به حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی و تحریک آن کمک کند. این کار به ویژه برای افرادی که پوست چرب دارند، مفید است.
در برخی از افراد، تعریق شبانه ممکن است نشانهای از بروز هایپرهیدروزیس باشد؛ که یک اختلال پزشکی بوده که در آن بدن بیشتر از حد نیاز، عرق میکند. در این بخش علائم و درمانهای مختلف هایپرهیدروزیس را معرفی خواهیم کرد.
هایپرهیدروزیس به دو نوع تقسیم میشود:
- هایپرهیدروزیس اولیه: این نوع هایپرهیدروزیس بدون وجود یک بیماری زمینهای رخ میدهد و معمولاً در دستها، پاها، زیر بغل و صورت مشاهده میشود. علائم آن شامل تعریق زیاد و غیرعادی است که بدون هیچ دلیل خاصی بروز میکند.
- هایپرهیدروزیس ثانویه: این نوع به دلیل یک بیماری زمینهای مانند دیابت، اختلالات تیروئید یا عفونتها رخ میدهد و معمولاً در نواحی خاصی از بدن مانند سر یا صورت دیده میشود.
برای افرادی که هایپرهیدروزیس دارند و تعریق آنها به شدت آزاردهنده است، درمانهای مختلفی وجود دارد:
- بوتاکس: تزریق بوتاکس یکی از درمانهای مؤثر برای کاهش تعریق در نواحی خاص مانند زیر بغل است. این روش به مسدود کردن عصبی که باعث تعریق میشود، کمک میکند.
- داروهای تجویزی (مانند آنتیکولینرژیکها): داروهایی مانند گلیکوپیرولات میتوانند به کاهش تولید عرق کمک کنند.
- یونتوفورزیس: این درمان شامل استفاده از جریان الکتریکی ضعیف برای کاهش تعریق در نواحی خاص مانند دستها و پاها است.
- جراحی (سمپاتکتومی): در موارد شدید، جراحی میتواند یک گزینه کمککننده باشد؛ که شامل قطع کردن عصبهایی میشود که در ایجاد تعریق بیش از حد نقش دارند.
سوالات رایج کاربران داروکده در مورد تعریق بیش از حد
1- کمبود چه ویتامینی باعث تعریق زیاد میشود؟
کمبود ویتامین D میتواند باعث تعریق زیاد شود؛ چون این ویتامین در تنظیم غدد عرق نقش دارد.
2- کبد چرب باعث تعریق زیاد میشود؟
بله، کبد چرب ممکن است با تعریق زیاد همراه باشد؛ زیرا اختلالات متابولیک مرتبط با آن میتوانند تأثیراتی بر سیستم عرق بدن داشته باشند.
3- آیا تعریق باعث لاغری میشود؟
تعریق به تنهایی باعث لاغری نمیشود؛ اما از دست دادن مایعات و آب بدن ممکن است موقتاً کاهش وزن را به دنبال داشته باشد.
4- آیا تعریق شبانه خطرناک است؟
تعریق شبانه میتواند نشانهای از مشکلات جدی مانند عفونتها، بیماریهای هورمونی یا سرطانها باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد.
5- آیا تعریق از علائم بارداری است؟
بله، تعریق زیاد میتواند یکی از علائم بارداری به ویژه در مراحل اول باشد.
6- آیا تعریق زیاد خطرناک است؟
تعریق زیاد میتواند نشاندهنده مشکلات جدی مانند اختلالات هورمونی، بیماریهای قلبی یا عفونتها باشد و نیاز به مشاوره پزشکی دارد.
7- آیا تعریق زیاد نشانه بیماری قلبی است؟
بله، تعریق زیاد میتواند یکی از علائم بیماریهای قلبی باشد؛ به ویژه در مواقع اضطراب یا فشار زیاد بر قلب.
8- آیا تعریق کف دست درمان دارد؟
بله، درمانهایی مانند داروهای ضد تعریق قوی، بوتاکس یا حتی جراحی برای درمان تعریق کف دست وجود دارند.
9- آیا تعریق باعث چربی سوزی میشود؟
تعریق به خودی خود باعث چربی سوزی نمیشود؛ این فرایند نتیجه فعالیت بدنی و متابولیسم بدن است که میتواند منجر به کاهش چربی بدن گردد.
10- پد ضد تعریق از کجا بخریم؟
تمامی محصولات ضد تعریق را میتوانید از داروخانه های آنلاین معتبر مورد تایید سازمان غذا و دارو همچون داروخانه آنلاین داروکده با تضمین اصالت و کیفیت کالا خریداری فرمایید.
در این مقاله به بررسی دلایل تعریق و مشکلات مرتبط با آن پرداخته شد. به طور خاص، توضیح داده شد که تعریق یک فرایند طبیعی بدن برای تنظیم دما و حفظ سلامت پوست است؛ اما در برخی موارد میتواند نشانهای از مشکلات جدیتر مانند هایپرهیدروزیس، مشکلات هورمونی یا بیماریهای زمینهای باشد. همچنین به روشهای مختلفی برای کنترل تعریق، از جمله استفاده از محصولات ضد تعریق، تغییرات سبک زندگی و درمانهای پزشکی اشاره شد.
با استفاده از این اطلاعات و توصیهها، میتوانید تعریق خود را بهتر مدیریت کرده و از آسیبهای پوستی ناشی از تعریق جلوگیری نمایید. امیدواریم که مطالب ارائه شده در این مقاله از مجله علمی داروخانه آنلاین داروکده به شما کمک کند تا راهکارهای مؤثر برای کنترل تعریق را پیدا کنید و پوست خود را از مشکلات ناشی از آن محافظت نمایید.
گفتنی است که اطلاعات ارائه شده در این مقاله، از منابع معتبر علمی نظیر Healthline ،Mayo Clinic و Cleveland Clinic گردآوری شدهاند. در صورتی که سوالات بیشتری در مورد کنترل تعریق و مشکلات مرتبط با آن دارید، میتوانید آن را در بخش "پرسش و پاسخ" زیر مقاله ثبت کنید تا کارشناسان مجرب داروکده در اسرع وقت به آنها پاسخ دهند.
پرسش و پاسخ
ثبت دیدگاه
پیام به صورت ناشناس ثبت گردد
پیام به صورت خصوصی ثبت گردد
مقالات مرتبط
مجله داروکده یک مجله اینترنتی است که شما را در امر آشنایی، تهیه و مصرف صحیح محصولات سلامت محور یاری میرساند.
استفاده از مطالب مجله داروکده فقط برای مقاصد غیرتجاری و با ذکر منبع و درج لینک بلامانع است . کلیه حقوق این مجله به وب سایت داروکده تعلق دارد